درمان‌های دارویی و اندیکاسیون‌ها

تمام خانم‌های یائسه و مردان ۵۰ سال به بالا که یکی از شرایط زیر را داشته باشند، باید دارو دریافت کنند:

اگر شکستگی اخیر در نواحی هیپ یا مهره (بالینی یا مورفومتریک) وجود داشته باشد

وقتی T-score کمتر از ۲/۵- در هر ناحیه باشد

در صورت وجود استئوپنی همراه با خطر ۱۰ ساله شکست بیشتر یا مساوی ۳٪ یا خطر ۱۰ ساله هر شکست ماژور ناشی از استئوپروز بیشتر یا مساوی ۲۰٪ (بر اساس جداول FRAX منطبق با الگوریتم WHO)

درمان‌های دارویی رایج در استئوپروز

1.کلسیم

میزان نیاز روزانه: افراد باید روزانه بین ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ میلی‌گرم کلسیم دریافت کنند که می‌تواند از طریق رژیم غذایی یا دارو تأمین شود.

اشکال موجود در بازار:

• کپسول کربنات کلسیم ۵۰۰ میلی‌گرمی (حاوی ۲۰۰ میلی‌گرم کلسیم المنتال)
• کپسول کربنات کلسیم ۱۲۵۰ میلی‌گرمی
• کلسیم فورت (حاوی ۵۰۰ میلی‌گرم کلسیم المنتال)

عوارض جانبی: شایع‌ترین عارضه مصرف کلسیم نفخ و یبوست است. این مشکل بیشتر در مصرف کربنات کلسیم رخ می‌دهد تا سیترات کلسیم.

موارد منع مصرف: اگر فرد هیپرکلسیوری (دفع بیش از ۳۰۰ میلی‌گرم کلسیم در ۲۴ ساعت) داشته باشد و با داروهای تیازیدی کنترل نشود، نباید کلسیم مصرف کند.

2.ویتامین D

میزان نیاز روزانه: افراد باید روزانه حدود ۸۰۰ واحد ویتامین D مصرف کنند.

اشکال موجود در بازار: پرل‌های ۵۰,۰۰۰ واحدی که می‌توان ماهانه یک تا دو عدد از آن‌ها را تجویز کرد.

به دلیل نیمه‌عمر طولانی (۹ تا ۱۲ ماه)، امکان نسخه‌نویسی برای یک سال وجود دارد.

عوارض جانبی: مصرف بیش از حد می‌تواند باعث هیپرکلسمی، هیپرکلسیوری و هیپرفسفاتمی شود.

3. بیس‌فسفونات‌ها

درمان‌های دارویی مانند آلندرونیت، رزیدرونیت و زولدرونیک اسید، جلوی بازجذب استخوان را می‌گیرند.

این گروه از داروها به عنوان خط اول درمان پوکی استخوان شناخته می‌شوند.

بیس فسفوناتها شامل آلندرونیت، رزیدرونیت و زولدرونیک اسید هستند و به‌عنوان خط اول پیشگیری و درمان استئوپروز ناشی از مصرف طولانی‌مدت گلوکورتیکوئیدها استفاده می‌شوند.

اگر بیمار دچار استئوپروز خفیف باشد، بعد از پنج سال مصرف بیس فسفوناتها دارو به‌طور موقت قطع می‌شود (drug holiday) و بیمار تحت پیگیری قرار می‌گیرد.
وقتی خطر شکستگی بالا باشد، بعد از ۱۰ سال مصرف، دارو یک تا دو سال قطع شده و سپس بیمار دوباره بررسی می‌شود.
در طول دوره drug holiday، پزشک بیمار را با سنجش تراکم استخوان و مارکرهای بیوشیمیایی استخوان پیگیری می‌کند. اگر تراکم استخوان کاهش زیادی پیدا کند، مارکرهای استخوانی بالا بروند یا شکستگی رخ دهد، درمان دوباره شروع می‌شود.

عوارض بیس فسفوناتها

از عوارض نادر ولی جدی این داروها می‌توان به استئونکروز استخوان فک، شکستگی subtrochantirc فمور و دردهای عضلانی و مفصلی اشاره کرد.

موارد منع مصرف

مصرف بیس فسفوناتها در دوران بارداری و در بیماران مبتلا به نارسایی کلیوی شدید (با فیلتراسیون گلومرولی کمتر از ۳۰ سی‌سی در دقیقه) ممنوع است.

4.آلندرونیت (Alendronate)

آلندرونیت برای پیشگیری و درمان استئوپروز بعد از یائسگی و همچنین استئوپروز ناشی از مصرف گلوکورتیکوئیدها تجویز می‌شود.

این دارو باید صبح ناشتا، با معده خالی، نیم ساعت قبل از صبحانه و فقط با یک لیوان بزرگ آب (۲۵۰ سی‌سی) مصرف شود.
برای پیشگیری از بروز ازوفاژیت، توصیه می‌شود بیمار تا نیم ساعت پس از مصرف دارو در وضعیت ایستاده یا نشسته باقی بماند و خم نشود.

اشکال موجود در بازار :

• آلندرونیت در دو شکل موجود است:
• قرص ۱۰ میلی‌گرمی برای مصرف روزانه
• قرص ۷۰ میلی‌گرمی برای مصرف هفتگی (برای درمان) و دوز نصف آن برای پیشگیری)

عوارض جانبی

آلندرونیت معمولاً خفیف هستند و بخش فوقانی دستگاه گوارش را تحت تأثیر قرار می‌دهند.
این عوارض شامل سوزش سر دل، سوءهاضمه، احساس ناراحتی زیر جناغ و درد هنگام بلع هستند.
در موارد نادر، اروزیون، زخم یا خونریزی مری دیده می‌شود.
اگر این عوارض بروز کنند، مصرف دارو باید تا برطرف شدن علائم قطع شود.

موارد منع مصرف آلندرونیت

• حساسیت به بیس فسفوناتها
• هیپوکلسمی
• GFR کمتر از ۳۵ میلی‌لیتر در دقیقه
• اختلال در تخلیه مری (مانند تنگی مری و آشالازی)
• ناتوانی در حفظ وضعیت ایستاده یا نشسته به مدت ۳۰ دقیقه
• بارداری و شیردهی (گروه C)

طول درمان

اثر بخشی آلندرونیت در طول پنج تا هفت سال ثابت شده است، اما درباره مصرف بیشتر از هفت سال، شواهد کافی برای بی‌خطر بودن یا مؤثر بودن وجود ندارد.

5.رزیدرونیت (Risedronate)

رزیدرونیت تراکم استخوان را در بیماران تحت درمان با گلوکوکورتیکوئید حفظ می‌کند و احتمال شکستگی‌های مهره‌ای را کاهش می‌دهد. این دارو باعث افزایش تراکم استخوان در ستون فقرات و هیپ می‌شود. همچنین در پیشگیری از کاهش تراکم استخوان در ساعد مؤثر است و می‌تواند خطر شکستگی ستون فقرات، هیپ و دیگر نواحی غیرمهره‌ای را ۳۰ تا ۵۰ درصد کاهش دهد.

بیماران باید همان نکاتی را که هنگام مصرف آلندرونیت رعایت می‌کنند، در مصرف رزیدرونیت نیز رعایت نمایند.

اشکال موجود در بازار

رزیدرونیت در دو شکل زیر عرضه می‌شود:

• قرص‌های ۵ میلی‌گرمی (مصرف روزانه)
• قرص‌های ۳۵ میلی‌گرمی

عوارض جانبی

مطالعات نشان داده‌اند که میزان عوارض جانبی رزیدرونیت بیشتر از دارونما نیست. عوارض خفیف معمولاً به دستگاه گوارش مربوط می‌شوند.

موارد منع مصرف

• حساسیت به دارو
• هیپوکلسمی
• طول مدت درمان

درمان‌های دارویی رزیدرونیت تا هفت سال به اثبات رسیده است. مصرف طولانی‌تر از این مدت هنوز از نظر بی‌خطری و اثربخشی ثابت نشده است.

6. زولدرونیک اسید (Zoledronic acid)

FDA مصرف زولدرونیک اسید را برای درمان استئوپروز پس از یائسگی، درمان استئوپروز در مردان و همچنین درمان استئوپروز ناشی از گلوکوکورتیکوئیدها تأیید کرده است.

پیش از تزریق دارو باید شرایط زیر بررسی شود:

• بیمار دچار کم‌آبی بدن (دهیدراتاسیون) نباشد، به‌ویژه افرادی که از دیورتیک‌ها استفاده می‌کنند.
• سطح سرمی کلسیم و کراتینین بیمار اندازه‌گیری شود.

اشکال موجود در بازار

دوز رایج زولدرونیک اسید ۵ میلی‌گرم سالیانه است که به صورت انفیوژن وریدی و طی حداقل ۱۵ دقیقه تزریق می‌شود.

عوارض جانبی

حدود ۳۰ درصد از بیماران در اولین تزریق دچار تب و درد عضلانی به‌صورت موقت می‌شوند.

در تزریق‌های بعدی این واکنش‌ها به کمتر از دو درصد کاهش می‌یابد.

مصرف استامینوفن می‌تواند شدت این عوارض را کاهش دهد.

موارد منع مصرف

• حساسیت به دارو
• هیپوکلسمی
• طول مدت درمان

کارآیی درمانی زولدرونیک اسید در سه سال ثابت شده است. مطالعات مربوط به مصرف بیش از شش سال هنوز منتشر نشده‌اند.

7.کلسی تونین (Calcitonin)

کلسی تونین به عنوان خط آخر درمان استئوپروز شناخته می‌شود.

دوز معمول

اسپری داخل بینی کلسی تونین در هر پاف ۲۰۰ واحد دارو به بدن می‌رساند. دوز پیشنهادی یک پاف روزانه است.

مصرف روزانه کلسی تونین با دوزاژ مشخص، می‌تواند بروز شکستگی‌های جدید مهره را کاهش دهد. اطلاعات موجود نشان می‌دهد که این دارو تا پنج سال اثرات درمانی قابل توجهی دارد.

عوارض جانبی

• احساس ناراحتی در بینی به صورت رینیت
• تحریک مخاط بینی
• خونریزی
• موارد منع مصرف
• مهم‌ترین منع مصرف کلسی تونین، حساسیت به دارو است.

8.فلوراید (Fluoride)

فلوراید سدیم یک محرک قوی برای افزایش تراکم استخوان‌های محوری است، اما مطالعات نشان نداده‌اند که از شکستگی‌های مهره‌ای یا غیرمهره‌ای در زنان یائسه جلوگیری کند. به همین دلیل، استفاده از فلوراید در درمان استئوپروز توصیه نمی‌شود.

9.ایپریفلاوون (Ipriflavon)

ایپریفلاوون یک فلاوینوئید از دسته فیتواستروژن‌هاست که به مقدار زیاد در سویا یافت می‌شود. با این حال، این ترکیب در پیشگیری از شکستگی‌های استئوپروتیک در زنان یائسه تأثیری ندارد. همچنین مصرف آن در مردان و زنان پیش از یائسگی توصیه نمی‌شود.

ایپریفلاوون به تنهایی نباید به عنوان درمان برای کاهش خطر شکستگی استفاده شود.

دوز معمول

ایپریفلاوون با دوز ۲۰۰ میلی‌گرم سه بار در روز، در مطالعات توانسته تراکم استخوان ستون فقرات در زنان یائسه را حفظ کند.

10.تری پاراتاید (PTH 1-34) (Teriparatide)

تری پاراتاید هورمون پاراتیروئید انسانی نوترکیب است که با تحریک ساخت استخوان بیش از جذب آن، به تقویت تراکم استخوان کمک می‌کند. این دارو برای درمان استئوپروز پس از یائسگی و استئوپروز مردان که در معرض خطر شکستگی هستند یا درمان‌های قبلی را تحمل نکرده‌اند استفاده می‌شود.

پزشکان مصرف تری پاراتاید را برای بیمارانی توصیه می‌کنند که ریسک شکستگی بسیار بالایی دارند یا به بیس‌فسفونات‌ها پاسخ نداده‌اند.

دوز معمول

دوز پیشنهادی ۲۰ میکروگرم در روز است که به صورت زیرجلدی تزریق می‌شود.

عوارض جانبی

این دارو معمولاً عوارض خفیف و گذرا دارد، از جمله:

• تهوع
• افت فشار خون وضعیتی (که معمولاً در شروع مصرف رخ می‌دهد و نیاز به قطع دارو نیست)
• هیپرکلسمی گذرا و بدون علامت
• موارد منع مصرف
• بیماران مبتلا به بیماری پاژه
• افرادی که اپیفیزهای باز دارند
• افرادی با سابقه پرتودرمانی در اسکلت
• بیمارانی که افزایش غیرقابل توجیه آلکالن فسفاتاز با منشأ استخوان دارند

لینک کوتاه : https://kbmd.ir/?p=5799 کپی لینک